Naar aanleiding van deze column van mij op de Utrechtse nieuws- en opiniewebsite Nieuws030 schreef journalist Ivar Pernis van het AD vandaag dit artikel. Morgen, dinsdag 15 november, verschijnt het stuk in de fysieke krant.
Jammer genoeg was ik vandaag niet bereikbaar om mijn reactie te geven op hetgeen door anderen gezegd werd in het AD-stuk (de journalist heeft het wel geprobeerd). En daarom doe ik het hier.
In het artikel komt de heer Rietkerk aan het woord, onder wiens voorzitterschap de stichting Joods Monument in Utrecht in 2015 het indrukwekkende herinneringsteken met namen heeft gerealiseerd. Ik vind dat nog steeds een prestatie van formaat. Het is pijnlijk om te concluderen, maar het was in het Utrechtse niet makkelijk om de geesten daartoe gereed te krijgen. Nogmaals: hulde!
Maar wat hij zegt over dat dit soort fouten maken 'bij het proces hoort' is grote kul. De stichting maakte grote fouten, die voorkomen hadden kunnen worden.
1. De stichting kwam niet op het idee de gegevens die ze van een mevrouw kregen te laten checken voordat ze in steen werden gebeiteld. Het bleek een verouderd bestand.
2. En de stichting negeerde reacties van onderzoekers die, nog voor de realisatie van het monument, online de namenlijst zagen en onjuistheden doorgaven. Deze onderzoekers kregen geen reactie.
Zie: http://www.nieuws030.nl/reacties/meer-onderzoekers-uiten-kritiek-op-joods-monument/
Toen ik begin 2016, maanden na de onthulling van het monument, naar buiten kwam met de ontdekking van ernstige fouten, deed de heer Rietkerk beweringen die onjuist bleken. Hij koos merkbaar de strategie van 'wegmoffelen' in plaats van de waarheid onder ogen zien en samen een oplossing te bedenken.
Op 1 mei 2016 heeft de stichting zichzelf opgeheven, zonder actie te hebben ondernomen om de namenlijst alsnog te laten checken.
Over de rest zal ik korter zijn. Ik ben doorgegaan met het onderzoek naar de gegevens en daarover blijven publiceren. Burgemeester Van Zanen reageerde eind 2016 op een open brief van me en stelde uiteindelijk een onderzoek in naar de Utrechtse gegevens. In maart 2018 was het rapport klaar. Er bleken in totaal 69 gegevens niet te kloppen. De goede gegevens werden vermeld op de website van het Utrechtse Joods Monument.
Toen ik op die site ging kijken, die toen naar verluidt in beheer was bij de familie Rietkerk, ontdekte ik ook daar veel onjuistheden en slordigheden. Ik kon mijn ogen niet geloven. Ik mailde naar het e-mailadres op de site en kreeg drie maanden geen inhoudelijke reactie. Ik benaderde GroenLinks-gemeenteraadslid Floor de Koning, die de situatie ook ernstig vond. Toen zij dit binnen gemeentekringen meldde, werden ineens mijn verbeteringen doorgevoerd en kwam de toezegging dat het JCK de site gaat beheren.
Het is belangrijk om bovenstaande te weten als u het AD-artikel heeft gelezen.
En nu kom ik op wat de heer Rietkerk zegt: dat ik niet zo'n rumoer moet maken. Ik vraag me af: is je mening uiten in een column rumoer maken? Voor het argument van de heer Rietkerk dat de Joodse gemeenschap mijn meldingen over fouten irritant vindt, ben ik gevoeliger. Als dat echt het algemene beeld zou zijn, zou ik me gedeisd houden. Want het leed dat hun families is aangedaan in de oorlogsjaren en ook daarna - ook na de oorlog was er hier nog veel antisemitisme - wil ik niet laten herbeleven.
Via bevriende onderzoekers, waarvan sommigen een joodse achtergrond hebben, krijg ik echter andere signalen. Zij vinden het van belang dat ergens de gegevens van het monument wel goed vermeld staan.
Nu blijkt dat het Utrechtse onderzoek niet goed is uitgevoerd, moet daar iets aan gebeuren. Ik doe een heel concreet voorstel: ga met de Utrechtse lijst naar de meest betrouwbare lijst die er is, die van Herinneringscentrum Kamp Westerbork en zorg ervoor dat er niet voortdurend weer fouten opduiken die allang hersteld hadden kunnen zijn.
Jim Terlingen
