Eind april benaderde Erik-Jan Kreuze me, vrijwilliger in het project Vrijheidsportretten van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork (HCKW). Hij wil weten of ik meer informatie heb over een joodse man, die de oorlog overleefd heeft. Het gaat om Albert Spanjer, geboren op 26 december 1903 in Duitsland (Frankfurt am Main), die in 1941 in Utrecht woonde aan de Mauritsstraat.
Dat hij zei dat de oorlog overleefd zou hebben, verraste me. Want in maart 2018 concludeerde het Utrechtse gemeentelijk rapport nog dat alleen zijn sterfplaats en -datum op het joods monument niet kloppen. Daar staat vermeld 'Sobibor 01.03.1945' en dit moet volgens het gemeentelijk rapport 'Utrecht, 01.03.1945' zijn.
Ik heb veel kritiek op het onderzoeksverslag (het bevat broddelwerk en ik schmierde dat dit vast de reden is dat er geen namen van onderzoekers achterin het rapport staan), maar fouten in het feitelijke onderzoekswerk was ik nog niet tegengekomen. Twee maanden na de verschijning komt nu de eerste aan het licht.
Op het monument: Albert Spanjer en Ingeborg Spanjer-Leiser
Sporen
Samen met de heer Kreuze ben ik op zoek gegaan naar na-oorlogse sporen van Albert Spanjer. En die zijn er volop. Het is zeker dat niet alleen Ingeborg Spanjer-Leiser, maar ook haar man Albert Spanjer de oorlog heeft overleefd. Het is de vierde naam van een persoon op het monument die de oorlog overleefd heeft.
De argumenten op een rij:
- Het HCKW heeft gegevens dat Albert Spanjer op 14 maart 1945 is aangekomen in Kamp Westerbork. Daar is hij op 9 april 1945 'zonder toestemming' vertrokken.
- Op 3 juli 1950 wordt 'bij koninklijk besluit' de naturalisatie van Albert Spanjer goedgekeurd. In het Staatsblad wordt dit afgedrukt:
- Op 13 maart 1974 benoemt de arrondissementsrechtbank in Utrecht Albert Spanjer tot curator en zijn vrouw tot toeziend curator. Ze woonden toen in Utrecht aan de prof. Reinwardtlaan.
- Een ver familielid laat ons weten dat Albert Spanjer in 1994 is overleden en zijn vrouw Ingeborg in 1996.
- In het zojuist verschenen standaardwerk van het HCKW 'De 102.000 namen' staat zijn naam niet vermeld als oorlogsslachtoffer.
Conclusies
De gegevens op de website van Joods Monument Utrecht dienen aangepast te worden.
En ik voeg belangrijke vragen toe aan mijn eerdere reactie:
Hoe kan het dat de al lang beschikbare gegevens
van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork
over Albert Spanjer niet zijn meegenomen in het gemeentelijke onderzoek?
Is dit een aanwijzing dat ook het onderzoek zelf slordig is uitgevoerd?
Jim Terlingen, juni 2018
Naschrift: Op 11 juni besteedde AD/UN – RTV Utrecht – Duic - Nu aandacht aan dit bericht en aan deze column.
